Mikrofon efsanesi ve gerçekler

Zaman zaman hepimiz aynı duyguyu yaşamışızdır. Arkadaşlarımızla bir konu özelinde sohbet ettiğimizde, kısa bir süre sonra Instagram’da, YouTube’da, Google’da tam da konuştuğumuz o konuyla ilgili reklamlar karşımıza çıkıyor. Tam da o an beynimizde, “Kesin telefonum beni dinliyor!” fikri geçiyor.

Gerçek şu ki, sosyal medya uygulamaları mikrofonlarımızı sürekli açık tutmuyor. Çünkü bu hem teknik açıdan ekstra maliyetli hem de markalar yasal açıdan suç işlemiş oluyor. Büyük şirketlerin sosyal platformlarda müşterilerini kategorize ettiği bir gerçek, fakat bunu telefondan bizi “dinleyerek” yapmıyorlar. Peki, o zaman bu “benim aklımı okuyorlar” hissi nereden geliyor?

Cevap: Veriler ve Algoritmalar

Telefonlarımız, bilgisayarlarımız ve kullandığımız uygulamaların hepsi bizden sürekli küçük izler topluyor. Nerelere “tıklıyoruz, hangi gönderilerde daha uzun vakit geçiriyoruz, kiminle mesajlaşıyoruz, hangi ürünlere bakıp vazgeçiyoruz, gördüğümüz gönderilerde en çok hangi alana daha çok odaklanıyoruz…

Bu küçük parçalar birleştiğinde de karşımıza kocaman bir puzzle çıkıyor. Ve bu puzzle, bizim dijital kimliğimizi oluşturuyor. Yani algoritmalar için biz sadece bir kullanıcı değiliz. İlgi alanlarımız, alışkanlıklarımız ve gelecekteki ihtiyaçlarımızı bile öngörülüyor çünkü hepimiz onlar için potansiyel birer müşteriyiz. 

Örneğin, birkaç gün üst üste sağlıklı yaşam içeriklerine göz atarsanız, algoritmalar sizin “spor” ve “sağlık” kategorisinde aktif olduğunuzu fark ediyor. Arkadaşınızla bir sohbet sırasında ayakkabıdan bahsettiğiniz gün gelen reklam, aslında sizin daha önce bıraktığınız dijital izlerin bir yansıması. Biz ise, bu iki noktayı birbirine bağlayıp “beni dinlediler” sonucuna varıyoruz.

Peki Biz Ne Yapabiliriz?

Bu tablo biraz ürkütücü olsa da tamamen kontrolümüz dışında değil. Gizlilik ayarlarını düzenlemek, hangi uygulamalara hangi izinleri verdiğimizi kontrol etmek, çerezleri düzenli temizlemek ve reklamlara tıklarken daha bilinçli olmak elimizde. Ayrıca, farkında olmak bile büyük bir adım. Çünkü bilinçli kullanıcı, dijital dünyanın izleyicisi olmaktan çıkıp kendi verisinin de sahibi olmaya çalışır.

Sonuç olarak, sosyal medya platformları mikrofonlarımızı dinlemiyor. Ama davranışlarımızı, tercihlerimizi ve alışkanlıklarımızı yakından takip ediyor ve bizi çok iyi kategorize ediyor. Bu yüzden, aslında yaşadığımız durum, “aklımızı okumaları değil”, dijital ayak izlerimizi çok iyi anlayıp bizi konuştuğumuz ve aradığımız kategorilere göre çok hızlı entegre etmeleri.

Brandworks Sosyal Medya Direktörü

Bilal Cantürk